KENTSEL DÖNÜŞÜM RİSKLİ YAPI TESPİTİ VE İTİRAZ SÜRECİ

Yıldırım YILDIRIM
21 May
12 dakikada okunur

Kentsel Dönüşüm Riskli Yapı Tespiti ve İtiraz Süreci 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Kentsel Dönüşüm Süreci Nedir? Riskli Yapı Nedir? Riskli Yapı Tespit Raporu Nasıl Hazırlanır? Kentsel Dönüşüm Sürecinde İtiraz Süreleri Nedir? Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun, Saha Çalışmaları Kapsamında Rölöve Çizimi, Karot Alımı, Donatı ve Etriye Aralıklarının Hesaplanması, İdari Kurumlarda Süreç Takibi, İtiraz Süreci

Son yıllarda ülkemizde meydana gelen üzücü depremler sonrası, 6306 Sayılı Kanun kapsamında kentsel dönüşüm süreci tekrar ülke gündemine girmiştir. Özellikle ailemizle birlikte içinde ikamet ettiğimiz yapıların depreme dayanıklı olup olmadığı herkes tarafından merak edilen bir konudur. Bu bağlamda insanlar deprem olmadan, yapılarının risk analizini yaptırarak, riskli ise de yapılarını kentsel dönüşüm sürecine sokarak yapılarını yenilemek istemektedirler. Bu yazımızda 6306 Sayılı Kanun kapsamında kentsel dönüşüm riskli yapı tespiti ve itiraz süreci konusunu ele alacağız.

Kentsel Dönüşüm, Kentsel Dönüşüm Süreci, Riskli Yapı, Riskli Bina, 6306 Sayılı Kanun, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun, Riskli Yapı Tespit Raporu, Rölöve, Saha Çalışmaları, Karot, Donatı, Etriye, Deprem Testi, Deprem Analiz Testi, Belediye Başkanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, İtiraz Süreci, Tebligat Süreçleri, Malikler, Hak sahipleri, İstanbul avukat, Kentsel Dönüşüm Avukatı, Cezai İşlemler, Riskli Yapı, 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği, Tahliye ve Yıkım, İdari Yargı, Yürütmenin Durdurulması, Dava, Kentsel Dönüşüm Davası, İptal Davası

Türkiye aktif fay hatlarının olduğu bir ülke olarak, bir çok bölgede deprem tehdidi ile karşı karşıyayız. Deprem olmadan önce, riskli yapılarımızı depreme dayanıklı yapılar haline dönüştürebilmek için bir çok hukuki düzenlemeler ile kanunlar düzenlenmiştir.

1. RİSKLİ YAPI NEDİR?

6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Madde 2 "d) Riskli yapı: Riskli alan içinde veya dışında olup ekonomik ömrünü tamamlamış olan ya da yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıdığı ilmî ve teknik verilere dayanılarak tespit edilen yapıyı," denilmek suretiyle tanımı yapılmaktadır. Bir yapıya riskli yapı denilebilmek için kanunda 2 unsura yer verilmiştir. Birincisi yapının ekonomik ömrünü tamamlamış olmasıdır. Yapının ekonomik ömrünü tamamlamış olmasından bahsedebilmemiz için her yapının kendi içerisinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Ekonomik ömür kullanılan malzemeye göre değişkenlik gösterse de; betonarme bir yapının ekonomik ömrü ortalama 50 yıl iken, çelik konstrüksiyon kullanılan yapılarda ortalama 100 yıl olmaktadır. Riskli yapının diğer bir unsuru ağır hasar görme riski taşıdığı ilmi ve teknik verilere dayanılarak, bilimsel çalışmalar sonucu riskli olduğunun kanaatine varılmasıdır. Bu çalışmalar sırasında yapının perde beton durumu, kolon kalınlıkları, kolon sayıları, kiriş kalınlıkları, kiriş sayıları, donatı ve etriye durumları, kanca durumu, beton dayanımı, kat sayısı, kat yükseklikleri gibi yapı hakkında bir çok etken göz önünde bulundurularak yapılacak olan analizler neticesinde erişilebilecektir.

2. HANGİ TÜR YAPILAR RİSKLİ YAPI TESPİTİNE KONU OLABİLİR?

6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği, Riskli yapıların tespiti ve itiraz başlıklı MADDE 7 "(Değişik:RG-27/10/2016-29870) (1) Riskli yapılar, Ek-2’de yer alan Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslara göre tespit edilir. Riskli yapı tespiti; kendi başına kullanılabilen, üstü örtülü ve insanların içine girebilecekleri ve insanların oturma, çalışma, eğlenme veya dinlenmelerine veya ibadet etmelerine yarayan yapılar ile hayvanların ve eşyaların korunmasına yarayan yapılar hakkında yapılır. İnşaat halinde olup ikamet edilmeyen yapılar ile metrukluk veya başka bir sebeple statik bakımdan yapı bütünlüğü bozulmuş olan yapılar riskli yapı tespitine konu edilmez." yönetmelik uyarınca görüldüğü üzere kısaca üstü örtülü insanların içine girdiği veya hayvanlar ile eşyaların korunmasına yarayan her tür yapı riskli yapının konusu olabilecektir. Bunun yanında inşaat halinde olan, metruk olan veya başka bir sebeple statik bakımdan yapı bütünlüğü bozulmuş riskli yapılar, riskli yapı tespitine konu olamayacaktır.

3. RİSKLİ YAPILARIN TESPİTİNİ KİMLER İSTEYEBİLİR?

A. 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği, Riskli yapıların tespiti ve itiraz başlıklı MADDE 7 "(2) (Değişik:RG-21/6/2019-30808) Riskli yapıların tespiti; a) Öncelikle yapı malikleri veya kanunî temsilcileri tarafından, masrafları kendilerine ait olmak üzere yaptırılır. Riskli yapı tespiti talebi, elektronik yazılım sistemi üzerinden yapılır. 23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu uyarınca kat irtifakı veya kat mülkiyeti kurulmadığı için arsa paylı tapu var ise, arsa üzerinde fiilen bulunan yapının riskli yapı tespiti, yapının sahibi olan arsa payı sahibince yaptırılır. Arsa üzerindeki yapının başkasına ait olması ve bunun da tapu kütüğünde belirtilmiş olması halinde, riskli yapı tespiti lehine şerh olan tarafça yaptırılır." kanun maddesi gereği masrafları kendisine ait olmak üzere, yapı malikleri veya kanuni temsilcisi tarafından istenebilmektedir. Bu hizmet, İdare tarafından, özel olarak lisanslandırılmış firmalar üzerinden yürütülmektedir. "https://altyapi.csb.gov.tr/riskli-yapi-tespiti-ile-ilgili-kuruluslar" adresi üzerinden resmi olarak lisanslandırılmış kuruluşlara ulaşılabilecektir. Bu kuruluşlardan birine başvuruda bulunarak masraflarının ödenmesi şartı ile riskli yapı tespiti yaptırılabilecektir.

B. 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği, Riskli yapıların tespiti ve itiraz başlıklı MADDE 7 "(2) (Değişik:RG-21/6/2019-30808) Riskli yapıların tespiti; b) Süre verilerek maliklerden veya kanunî temsilcilerinden istenebilir. Verilen süre içinde yaptırılmadığı takdirde, tespitler Bakanlıkça veya İdarece yapılır veya yaptırılır. Bakanlık, belirlediği alanlardaki riskli yapıların tespitini süre vererek İdareden de isteyebilir. Malikler tarafından yaptırılmadığı için Bakanlık veya İdare tarafından yapılan veya yaptırılan riskli yapı tespitinin masraflarından malikler hisseleri oranında sorumludur. Riskli yapı tespitinin masrafları, Bakanlıkça veya İdarece ilgilisine yapılacak tebligatı takip eden bir aylık süre içerisinde ödenir. Süresinde ödenmeyen masraflar, tespit Bakanlıkça yapılmış veya yaptırılmış ise Bakanlığın ilgili vergi dairesine bildirmesi üzerine vergi dairesince, İdarece yapılmış veya yaptırılmış ise İdarece 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil edilir." Yönetmeliğin ilgili maddesince maliklere idare tarafından süre verilerek riskli yapı tespitinin yaptırılması istenebilecektir. Verilen süre içerisinde maliklerce veya kanuni temsilceleri vasıtasıyla yaptırılmadığı takdirde, idare bu tespiti re'sen yapabilecektir. Masraflarının ödenmesini bir ay içerisinde ödenmesini isteyebilecektir.

4. RİSKLİ YAPI TESPİTİNİ KİRACI İSTEYEBİLİR Mİ?

6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği, Riskli yapıların tespiti ve itiraz başlıklı MADDE 7 gereği malik veya kanuni temsilcileri tarafından riskli yapı için başvuruda bulunabilecektir. Bu bağlamda kiracının bu tespitin yapılması için başvurma hakkı yoktur. Ancak bu tespitin sonuçları kendisini etkileyebileceği için riskli yapı tespitinin sonuçlarına yönelik dava açabilecektir. Ayrıca riskli yapı tespitinin yapılabilmesi için herhangi bir genel kurul kararına gerek yoktur. Yapıda bulunan bir maliğin başvurusu dahi yeterli olacaktır.

5. RİSKLİ YAPI TESPİTİNDE LİSANSLI KURULUŞÇA MALİKTEN İSTENECEK

BELGELER

Malik veya kanuni temsilcisi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından lisanslandırılmış kuruluşlardan birine başvurduğu takdirde, lisanslı kuruluş tarafından, başvuran malik veya kanuni temsilcisinden;

Lisanslı kuruluşa, malik veya kanuni temsilcisi tarafından imzanlanmış malikin riskli yapı tespiti talep dilekçesi verilecektir.
Malikin nüfus cüzdanı fotokopisi
Güncel tapu durum belgesi
Yapı malikliğini gösterir belge, emlak beyan belgeleri,
Vekille işlem yapılması durumunda, vekaletname gibi belgeleri malik veya kanuni temsilcisinden istenecektir. Bu belgelerde eksiklik olduğu takdirde lisanslı kuruluşça herhangi bir riskli yapı tespit çalışmalarına başlanamayacaktır.

6. RİSKLİ YAPI TESPİTİNE BAŞLANAMADIĞI TAKDİRDE YAPILACAK
İŞLEMLER

6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği, Riskli yapıların tespiti ve itiraz başlıklı MADDE 7 "(3) (Değişik:RG-21/6/2019-30808) İtiraz veya yargı kararı üzerine yeniden riskli yapı tespit raporu tanzim edilmesinin gerekmesi, raporun gerçeğe aykırı düzenlendiğinin tespit edilmiş olması ve yapının risk durumunu etkileyebilecek kasti bir müdahale dışında somut bir hadisenin gerçekleşmiş olması halleri hariç olmak üzere, her yapı için sadece bir adet riskli yapı tespiti raporu düzenlenebilir. Lisanslandırılmış kurum ve kuruluşlar riskli yapı tespit talebi üzerine, o yapı hakkında daha önce riskli yapı tespit raporu düzenlenip düzenlenmediğini elektronik yazılım sistemi üzerinden kontrol eder. Elektronik yazılım sistemi üzerinden yapı kaydı oluşturulduktan sonra riskli yapı tespitinin; iki ay içerisinde yapılmaması halinde maliklerden herhangi birinin talebi üzerine, altı ay içerisinde yapılmaması halinde ise Bakanlıkça resen elektronik yazılım sisteminden yapı kaydı silinir. Riskli yapı tespit raporunda, tespite konu binanın Ulusal Adres Veri Tabanında belirtilen adresinin ve bina kodunun yer alması zorunludur." Riskli yapı tespit raporu yapılacak her yapıya bir yapı kayıt numarası (yapı kimlik numarası) verilecektir. Bu numara verildiği halde, sisteme kaydı yapılan bir yapı hakkında riskli yapı tespitinin iki ay içerisinde yapılmaması durumunda maliklerden herhangi birinin talebi üzerine bu kayıt silinecektir. Eğer 6 ay içerisinde riskli yapı tespiti yapılmamışsa bakanlık tarafından bu kayıt re'sen silinecektir.

7. RİSKLİ YAPIDA YAPILACAK İNCELEMELER VE ÇALIŞMALAR

Riskli yapı tespiti için lisanslı bir kuruluşa başvuru yapıldıktan sonra, lisanslı kuruluşça yapıda incelemeler yapılacaktır. Yapılacak inceleme bilimsel içeriklere sahip olacağından yapının riskli olup olmadığı noktasında analizler yapılacaktır. Bu çalışma sırasında 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği eklerinde bulunan esaslara göre incelemeler yapılacaktır. https://altyapi.csb.gov.tr/yonetmelikler-i-461 adresinden bu eklere ulaşabilirsiniz. Öncelikle binanın betonarme, yığma, çelik yapı ya da karma yapı olması durumuna göre tespit yapılacaktır. Yönetmelik ekinde yapı sınıfına göre belirleme yapıldıktan sonra, yönetmelik eklerinde yazılı olan çalışmalar yapılacaktır. Yapının projesi varsa yapının projeye uygun olup olmadığı denetimi yapılacaktır. Yapı projesine uygun ise proje üzerinden çalışmalar yapılacaktır. Yapı projesine uygun değilse, yapının hali hazırdaki durumunun rölevesi çizilecektir. Yapı yığma ise yapıda kullanılan tuğla özellikleri belirlenecektir ve analizler bu esasa göre çözümlenecektir. Betonarme bir yapı ise, mevcut kolon sayılarına göre yönetmelik ekinde bulunan oranlarda karot, sıyırma ve schmidt (beton test çekici) testi yapılarak beton dayanımı, donatı kalınlıkları , demir kalınlıkları, pas payı, etriye aralıkları gibi hesaplamalar yapılacaktır. Yapı çelik veya karma yapıda ise kullanılan malzemelerin değerlendirilmesi yapılacaktır. Saha işlemleri bittikten sonra lisanslı kuruluşça yapının analizleri yapılarak yapının riskli olup olmadığı değerlendirilmesi inşaat mühendisi tarafından yapılacaktır. Yapı risksiz ise sisteme yapının risksiz olduğu beyanı verilecektir. Yapı riskli ise, riskli yapı tespit raporu hazırlanarak ilgili idari kuruma teslim edilecektir. 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği Madde 7 "(4) (Değişik:RG-21/6/2019-30808) Riskli yapı tespitine ilişkin raporlar, tespiti yapan İdarece veya lisanslandırılmış kurum veya kuruluşça, tespite konu yapının bulunduğu ildeki Müdürlüğe veya Bakanlıkça yetki devri yapılması durumunda İdareye elektronik yazılım sistemi üzerinden gönderilir. Raporlar, Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde incelenir ve herhangi bir eksiklik tespit edilmesi halinde gerekli düzeltmeler yapılmak üzere raporu düzenleyen kurum veya kuruluşa iade edilir." Raporda eksiklik olması halinde ilgili kuruluşa eksiklerin giderilmesi için rapor iade edilir. Eksikler giderildikten sonra rapor ilgili kuruma tekrar gönderilir.

8. TAPU MÜDÜRLÜĞÜNE BİLDİRİM

6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği Madde 7 "(4) (Değişik:RG-21/6/2019-30808).... Raporlarda herhangi bir eksiklik tespit edilmez ise riskli olan yapılar, en geç on işgünü içinde, tapu kütüğünün beyanlar hanesinde belirtilmek üzere ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir." Raporda ilgili kurumca bir eksiklik tespit edilmezse en geç 10 iş günü içinde yapı hakkında riskli yapı şerhi konulmak üzere tapu müdürlüğüne bildirimde bulunulur.

9. RİSKLİ YAPI TESPİTİNE İTİRAZ

6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği Madde 7 " (4) ...tespite ilişkin bilgileri ihtiva eden Ek-6’da yer alan tutanak düzenlenerek, ayni ve şahsi hak sahiplerine tebliğ yerine kaim olmak üzere, yapıya asılır, maliklere e-Devlet Kapısı üzerinden bildirilir ve ilgili muhtarlıkta on beş gün süre ile ilan edilir. Riskli yapı tespit işlemi, muhtarlıkta yapılan ilanın son günü ayni ve şahsi hak sahiplerine tebliğ edilmiş sayılır. Riskli yapılar, ayrıca Başkanlığın internet sayfasında on beş gün süre ile ilan edilir.

(5) Riskli yapı tespitine karşı yapı malikleri veya kanunî temsilcilerince riskli yapı tespitine ilişkin olarak ilgili muhtarlıkta yapılan ilanın son gününden itibaren on beş gün içinde yapının bulunduğu yerdeki Müdürlüğe veya yetki devri yapılmış ise İdareye verilecek bir dilekçe ile itiraz edilebilir. İtirazın süresi içerisinde ve yapı malikince veya kanunî temsilcilerince yapılıp yapılmadığı Müdürlükçe veya İdarece kontrol edilir. Süresi içinde yapılmayan itirazlar ile yapı malikince veya malikin vefat etmiş olması halinde mirasçılarınca yapılmayan itirazlar işleme alınmaz." denilmek suretiyle maliklere itiraz riskli yapı tespitine itiraz edebilmeleri için 15 gün süre verilmiştir. Bu süre hak düşürücü süredir. İtirazlar bir dilekçe ile yapının bulunduğu yerdeki müdürlüğe ya da Bakanlıkça yetki devri yapılan idareye yapılabilecektir.

10. RİSKLİ YAPI TESPİTİNE İTİRAZ SONRASI SÜREÇ

Riskli yapı tespitine karşı süresi içerisinde yetkili kişilerce yapılan itiraz sonrası riskli yapı tespit raporu teknik heyetçe incelemeye alınacaktır. 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği Madde 7 "(6) Riskli yapı tespiti yapılan yapının bulunduğu ilde itirazı değerlendirecek teknik heyetin teşkil edilmemiş olması halinde, itiraz dilekçeleri ile itiraz edilen tespite ilişkin raporlar, yapının bulunduğu yerdeki Müdürlükçe veya İdarece, o il için yetkilendirilmiş teknik heyetin bulunduğu ildeki Müdürlüğe gönderilir." Teknik heyet çalışma durumuna göre ve dosya sırasına göre raporu inceleyecektir. gerekli gördüğü takdirde yerinde incelemelerde bulunabilmek için yapıda keşif yapabilecektir. Heyet yapının riskli olup olmadığı noktasında bir karar verecektir. Verdiği kararı 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği Madde 7 "(7) Riskli yapı tespiti neticesinin, itiraz üzerine veya yargı kararı ile değişmesi halinde, durum ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir.

(8) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında olan yapıların riskli yapı tespiti yapı maliklerinin talebine istinaden yapılır. Riskli yapı tespitinin kesinleşmesinden sonra durum ilgili kültür varlıklarını koruma bölge kuruluna bildirilir ve bu kurulun alacağı karara göre uygulama yapılır." denilerek riskli yapı tespitinde itiraz üzerine ya da yargı kararı ile değişmesi durumunda, durumu ilgili tapu müdürlüğüne bildirir. Riskli yapı tespitinde, raporun usule uygun olduğu kanaatine varılırsa riskli yapı tespitinin kesinleştiği maliklere idare tarafından bildirilecektir.

11. RİSKLİ YAPI TESPİTİNİN KESİNLEŞMESİ

6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği Madde 8 "(1) Riskli yapı tespitine karşı yapılan itirazın reddedilmesi veya riskli yapı tespitine itiraz edilmemesi suretiyle, riskli yapı tespitinin kesinleşmesi halinde Müdürlük, gerekli tebligatların yapılmasını ve riskli yapının yıktırılmasını İdareden ister." Riskli yapı tespiti itirazının reddedilmesi veya riskli yapı tespitine itiraz edilmemesi suretiyle riskli yapı tespiti kesinleşir. Gerekli tebligatların idare tarafından yapılması aşamasına geçilir.

12. RİSKLİ YAPI TESPİTİNİN KESİNLEŞMESİ SONRASI YAPILACAK

TEBLİGAT

6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği Madde 8 "(2) Kanun kapsamındaki yapıların tahliyesine ve yıktırılmasına ilişkin olarak ayni ve şahsi hak sahiplerine yapılacak tebligat; tahliye ve yıktırmaya ilişkin riskli yapılarda Ek-7/A’da yer alan tutanağın, riskli alanlar ve rezerv yapı alanlarında ise Ek-7/B’de yer alan tutanağın düzenlenerek yapıya asılması, maliklere e-Devlet Kapısı üzerinden bildirilmesi ve ilgili muhtarlıkta on beş gün süre ile ilan edilmesi suretiyle yapılır. Tahliye ve yıktırmaya ilişkin işlem, muhtarlıkta yapılan ilanın son günü ayni ve şahsi hak sahiplerine tebliğ edilmiş sayılır. Tahliyesi istenilen yapılar, ayrıca Başkanlığın internet sayfasında on beş gün süre ile ilan edilir." denilerek yapının tahliye ve yıkımının tebligatı yapılır. 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği Madde 8 "a) Doksan günden fazla olmamak üzere süre verilerek ve bu süre içinde yapı tahliye edilmediği ve yıktırılmadığı takdirde, yapının idari makamlarca tahliye edileceği ve yıktırılacağı belirtilerek, riskli yapıların tahliyesi ve yıktırılması yapı maliklerinden istenir." İdare tarafından doksan günden fazla olmamak üzere yapı maliklerinden tahliye ve yıkım yapılmadığı takdirde, yapının idari makamlarca tahliye edileceği ve yıktırılacağı tebligatı yapılır.

13. RİSKLİ YAPININ YIKIM RUHSATININ HAZIRLANMASI

6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği Madde 8 "b) Yıkım ruhsatı; yapı maliklerinden biri veya birkaçının veya bunların vekillerinin müracaatı üzerine, yıkılacak yapının tahliye edildiğine ve elektrik, su ve doğalgaz hizmetlerinin kapatıldığına dair ilgili kurum ve kuruluşlardan alınmış belgelerin sunulmasına veya yapının tahliye edildiğinin ve elektrik, su ve doğalgaz hizmetlerinin fiilen kapatıldığının İdarece tespit edilerek tutanağa bağlanmasına ve bina yüksekliği 21.50 m'den fazla olan binalarda yıkım sorumlusu olarak statik fenni mesulün belirlenmesine istinaden, maliklerin muvafakati aranmaksızın altı işgünü içerisinde düzenlenir." Eğer yapı tahliye edilerek, elektrik, su, doğalgaz abonelikleri kapatıldığı maliklerden biri veya birkaçı tarafından idareye başvuru yapılması durumunda altı iş günü içerisinde yıkım ruhsatı idare tarafından hazırlanacaktır.

14. RİSKLİ YAPININ ELEKTRİK, SU VE DOĞAL GAZ ABONELİKLERİNİN

KAPATILMASI

6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği Madde 8 "c) (a) bendinde belirtilen süre içinde riskli yapıların maliklerce yıktırılmaması durumunda, riskli yapılara elektrik, su ve doğal gaz verilmemesi ve verilen hizmetlerin durdurulması ilgili kurum ve kuruluşlardan istenir. İdarenin talebi üzerine, ilgili kurum ve kuruluşların riskli yapılara verilen elektrik, su ve doğal gaz gibi hizmetlerini durdurması zorunludur." Eğer riskli yapı tespiti yapılmış yapı tahliye edilmemişse, idare ilgili kurumlardan yapının elektrik, su, doğal gaz aboneliklerinin kapatılmasını isteyebilecektir. Bu hizmetleri ilgili kurumlar, idare tarafından istenildiği takdirde durdurmak zorundadır.

15. MALİKLER TARAFINDAN TAHLİYE VE YIKIM İŞLEMİNİN

YAPILMAMASI

6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği Madde 8 "ç) Maliklere verilen süre içerisinde maliklerce yıktırılmayan riskli yapılar mülki amire bildirilir ve bu yapıların tahliyesi ve yıktırma işlemleri, mülkî amirler tarafından sağlanacak kolluk kuvveti desteği ile yapılır veya yaptırılır. (4) Üçüncü fıkrada belirtilen usule göre süresinde yıktırılmadığı tespit edilen riskli yapıların yıktırılması, Başkanlıkça yazılı olarak İdareye bildirilir ve bu yapılar İdarece yıkılır/yıktırılır. Uygulamanın gerektirmesi hâlinde Başkanlık, yıktırma iş ve işlemlerini bizzat da yapabilir. (5) Kanun kapsamındaki yapıların tahliyesinin; yapıya/bağımsız bölüme girilmesine izin verilmemesi veya yapının/bağımsız bölümün kapılarının kilitlenmesi/açılmaması veya tespit için gelenlerin tehdit edilmesi veya cebir ve şiddet kullanılması gibi fiil ve hallerle engellenmesi durumunda, Kanunun 5 inci maddesinin dördüncü fıkrasına göre, Başkanlıkça/İdarece, kolluk kuvveti marifetiyle ve yapıya/tahliye edilecek bağımsız bölümlere gerekirse kapalı kapıları/alanları açmak veya açtırmak suretiyle girilerek tahliye yapılabilmesi için mülki idare amirinden yazılı olarak izin ve yeterli kolluk kuvveti talep edilir ve mülki idare amiri tarafından verilecek yazılı izne istinaden tahliye işlemi, kolluk kuvveti marifetiyle kapalı kapıları/alanları açmak veya açtırmak suretiyle resen yapılır/yaptırılır." Malikler tarafından tahliyesi ve yıkımı yapılmayan yapılar mülki amire bildirilir. Tahliye ve yıkım işlemleri mülki amir tarafından sağlanacak kolluk kuvveti ile yapılacaktır. Eğer tahliye ve yıkım işlemi sırasında malikler tarafından kapalı alanlara girilmesi engellenirse, kapalı kapılar veya alanlar mülki amirin izni ile yeterli kolluk kuvveti eşliğinde yapılır.

16. CEZAİ İŞLEM

6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği Madde 8 "(6) Riskli yapıların tespiti, tahliyesi ve yıktırma iş ve işlemlerini engelleyenler hakkında İdarece veya Müdürlükçe tutanak tutulur ve bunlar hakkında, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun ilgili hükümleri uyarınca Cumhuriyet başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur. Riskli yapıların tespiti, bu yapıların tahliyesi ve yıktırılması iş ve işlemlerine dair görevlerinin gereklerini yerine getirmeyen kamu görevlileri hakkında ise, tabi oldukları ceza ve disiplin hükümleri uygulanır." denilmek suretiyle riskli yapının tahliyesi ve yıkımına karşı koyanlar hakkında suç duyurusunda bulunulur, aynı şekilde tahliye ve yıkım işlemini yapmayan kamu görevlileri hakkında ise, tabi oldukları ceza ve disiplin işlemleri uygulanır.

17. TAHLİYE VE YIKIM İŞLEMLERİ MASRAFLARINDAN SORUMLULUK

6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği Madde 8 "(8)...Malikler tarafından yıktırılmadığı için Başkanlık veya İdare tarafından yapılan veya yaptırılan tahliye ve yıkımın masraflarından malikler hisseleri oranında sorumludur. Tahliye ve yıktırma masrafları, Başkanlıkça veya İdarece maliklere yapılacak tebligatı takip eden bir aylık süre içerisinde ödenir. Süresinde ödenmeyen masraflar, tahliye ve yıkım Başkanlıkça yapılmış veya yaptırılmış ise Başkanlığın ilgili vergi dairesine bildirmesi üzerine vergi dairesince, İdarece yapılmış veya yaptırılmış ise İdarece 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil edilir." denilmek suretiyle idare tarafından yapılan veya yaptırılan tahliye ve yıkım işlemleri masraflarından malikler hisseleri oranında sorumlu olacaktır. İdare tarafından ödeme emri tebligatından sonra bir ay içerisinde ödenmesi istenir. Ödenmemesi haline Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri gereği maliklerden hisseleri oranında tahsil edilecektir.

18. RİSKLİ YAPI TESPİTİNE KARŞI DAVA YOLU

6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun MADDE 6 "(9) Bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca dava açılabilir. (İptal ikinci cümle: Anayasa Mahkemesinin 1/3/2014 tarihli ve 27/2/2014 tarihli E.: 2012/87 ve K.:2014/41 sayılı Kararı ile.) (…)" denilmek suretiyle otuz gün içerisinde idare mahkemelerinde dava açılabilecektir. Otuz günlük süre maliklere yapılan tebligattan sonra başlamaktadır. Bu süre hak düşürücü bir süre olduğundan zamanında açılmayan dava nedeniyle hak kaybına uğranabilecektir. Bundan dolayı bu süre çok iyi takip edilmelidir. davayı malikler açabileceği gibi hak kaybına uğrama ihtimali olan kiracılar da dava açabilecektir. Ayrıca dava açıldığında yapının yıkım tahliyesine yönelik yürütmenin durdurulması mahkemeden talep edilebilecektir. Mahkeme gerekli gördüğü durumda tahliye ve yıkım işlemlerini durdurabilecektir.

SONUÇ

6306 Sayılı kanun kapsamında Kentsel Dönüşüm süreci çok adımlı idari işlemler silsilesidir. İlk başvurudan itibaren sonuçlanmasına kadar itiraz süreleri çok önemlidir. Süresinde yapılmayan itirazlar sonrası hak kaybına uğrama ihtimali bulunmaktadır. Ayrıca riskli yapı tespit raporu bilimsel veriler içerdiğinden çok teknik gerektiren bir konudur. Riskli yapı raporuna karşı açılacak bir davada mutlaka alanında uzman bir avukat ile çalışmakta fayda vardır. İtiraz edilecek teknik hususların tek tek belirlenmesi ve tutarlı olması gerekmektedir. Ayrıca riskli yapının tahliye ve yıkım işlemlerine karşı da yürütmenin durdurulması alınması mümkündür, mahkeme tarafından yürütmenin durdurulması kararı verildiği takdirde, idari işlemler mahkeme sonuçlanıncaya kadar durdurulabilecektir. Çok detaylı ve teknik bilgi gerektiren bu süreci mutlaka avukatınızla birlikte yürütmenizde fayda vardır.